Czy bezsenność jest dziedziczna?

Teza o wpływie genetyki na jakość snu może się wydawać z pozoru niedorzeczna, ale jednak znajduje swoje naukowe uzasadnienie. Według badaczy bezsenność ma podłoże genetyczne. Odkryli oni aż 7 genów odpowiedzialnych za problemy ze snem.

7 genów bezsenności

Do niedawna w badaniach nad bezsennością skupiano się głównie na czynnikach fizycznych i psychicznych. Jednak odpowiedzi, jakie dostarczały dotychczas prowadzone badania, nie dla wszystkich naukowców były satysfakcjonujące. Międzynarodowy zespół badaczy, którego członkiem był uznany badacz w tym zakresie – Van Someren – doszedł do wniosku, że problem z bezsennością może wynikać z predyspozycji genetycznych i ekspresji genów wśród krewnych osób.

Nasz mózg, podobnie jak każda maszyna, potrzebuje regularnego odpoczynku. Sen umożliwia regenerację organizmu, tak aby był on zdolny do wytężonej pracy każdego kolejnego dnia. Niestety czasem dochodzi do zakłócenia snu. Naukowcy od dawna poszukiwali przyczyn tych zakłóceń. W końcu doszli do wniosku, że za problemy ze snem odpowiadają między innymi geny. Przebadali ponad 113 tys. osób i określili 7 genów odpowiedzialnych za dolegliwości ze snem. Okazało się, że bezsenność należy rozpatrywać poprzez komunikację między neuronami. Niektóre geny ją zakłócają, przez co nie możemy spokojnie zasnąć i przespać co najmniej kilku godzin. Zidentyfikowane geny mogą prowadzić nie tylko do bezsenności, ale także do takich chorób, jak depresja, napady lęku czy zaburzenia emocjonalne. Te schorzenia często były uznawane za konsekwencje bezsenności. Wyniki badań podważyły tę tezę. Schorzenia te mają wspólnie z bezsennością podłoże genetyczne. Co istotne, mogą za nie odpowiadać mechanizmy biologiczne, które różnią się w zależności od płci. Profesor Eus Van Someren wskazuje, że po 50 roku życia na bezsenność skarżyło się 33% kobiet i nieco mniej, bo ok. 24% mężczyzn. Siedem genów bezsenności odpowiada za regulację procesów transkrypcji i egzocytozy, czyli wydalania substancji z komórek i jednocześnie fuzji cząsteczek z otoczeniem. Uszkodzenie procesu komunikacyjnego neuronów powoduje różnorodne problemy z zasypianiem, wybudzaniem się i całkowitą bezsennością. Jeden ze zidentyfikowanych genów – MEIS1 – został również powiązany z dwoma innymi zaburzeniami snu: PLMD (okresowy ruch kończyn podczas snu) i RLS (zespół niespokojnych nóg). Badanie potwierdza, że ​​warianty genu są zaangażowane we wszystkie trzy zaburzenia snu. Mogą również prowadzić do depresji, lęku i zaburzeń emocjonalnych. Do tej pory podobne problemy postrzegano raczej jako konsekwencje chronicznych problemów ze snem, a nie ich przyczynę.

Bezsenność jest dziedziczna

W opublikowanym artykule w Nature Genetics badacze dowodzą, że problemy ze snem często nie mają podłoża psychologicznego, a rozwiązania problemu trzeba szukać w genach. Odkryli oni aż 7 genów odpowiedzialnych za jakość snu. Ponadto z badania wynikło, że nie tylko płeć predestynuje do bezsenności. Przyczyny rodzinne także odgrywają istotną rolę. 51% osób cierpiących na bezsenność miało podobne przypadki u swoich bliskich. Już samo przebywanie z osobami cierpiącymi na bezsenność może prowadzić do tego samego zaburzenia. Inne badanie wykazało, że rodzeństwo mieszkające razem jest podatne na bezsenność. Zdaniem naukowców 37% zaburzeń snu przypisuje się grupom członków rodziny.

Biologia a psychika

Choć najnowsze badania nad bezsennością wniosły wiele do wiedzy z zakresu leczenia problemów ze snem, to nie należy pomijać wcześniejszych ustaleń. Nowa teza mówiąca o wpływie genetyki na bezsenność jest komplementarna wobec poprzednich ustaleń. Warto pamiętać, że wciąż największym czynnikiem mającym wpływ na problemy ze snem jest styl życia. Nie tylko stres będący efektem szybkiego tempa życia i wytężonej pracy utrudnia zasypianie. Do innych przyczyn można zaliczyć zaburzenia somatyczne i psychiczne, nadużywanie alkoholu i narkotyków, problemy zdrowotne i finansowe. Do tego katalogu przyczyn należy także dodać zaburzenia sensoryczne zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Utrudniają one zdolności prawidłowego postrzegania, rozumienia i analizowania informacji dostarczanych przez nas i otrzymywanych z otoczenia poprzez nasze zmysły. Problemy w tym obszarze objawiają się słabymi zdolnościami motorycznymi i koordynacją, nadpobudliwością lub zmniejszoną aktywnością fizyczną, trudnościami z koncentracją, bezsennością i wybudzaniem się w nocy.