Prokrastynacja może być objawem poważnych zaburzeń

Prokrastynacja i stres

Prokrastynacja to odwlekanie zadań – przekładanie wszystkiego „na później”. Jednak o ile przełożenie kilku zadań jest niegroźne dla naszego zdrowia, o tyle postępowanie wobec wszystkich obowiązków ma ogromny wpływ na nasze życie. Osoby, dla których ten sposób działania stał się stałym wzorcem zachowania, starają się rozwiązywać wszystkie problemy na ostatnią chwilę, a nierzadko spóźniają się z ich załatwieniem. Zaawansowana forma prokrastynacji staje się zaburzeniem i może mieć wpływ na podejmowanie ryzykownych zachowań.

Prokrastynacja staje się niebezpieczna, gdy prowadzi do zaniedbywania codziennych obowiązków.

Najczęstsze objawy:

-  Odkładanie spraw odbywa się prawie codziennie (co najmniej kilka razy w tygodniu),

-  Zmiana w normalnym funkcjonowaniu. Prokrastynacja może wpłynąć na problemy zdrowotne, związane z zaburzeniami snu oraz zwiększonym poziomem stresu. 

-  Powoduje duże poczucie winy- nieprawdą jest, że osoby, które doświadczają prokrastynacji, mają z tego korzyści w postaci dodatkowego czasu na relaks. Zwykle obniża poczucie własnej wartości oraz wiarę w swoje możliwości

Prokrastynacja jest nawykiem, który trudno przerwać. Odłożone rzeczy i sprawy zaczynają nas uwierać, dręczyć, a w konsekwencji stresować. I tak uruchamia się błędne koło prokrastynacji i stresu. Im bardziej jesteśmy zestresowani, tym chętniej odkładamy wszelkie zajęcia na potem. Sytuacja jest jeszcze poważniejsza, gdy prokrastynacji towarzyszy depresja, nerwica czy ADHD.

Prokrastynacja i ADHD

ADHD może potęgować prokrastynację. Osoby, które cierpią na nadpobudliwość, mają problemy z planowaniem i koncentracją. Dla nich żmudna i powtarzalna praca jest katorgą. Gdy nie mogą sobie z nią poradzić, szybko się irytują i zapominają o różnych codziennych obowiązkach. To potęguje tylko objawy prokrastynacji. Terapia poznawczo-behawioralna jest jednym ze skuteczniejszych sposobów radzenia sobie z tym problemem. Pomaga zastąpić negatywne wzorce tymi pozytywnymi, a w konsekwencji umożliwia lepsze zarządzanie czasem.

Nerwica jako przyczyna prokrastynacji

Znerwicowane osoby odczuwają ciągły niepokój, który skutecznie uniemożliwia im terminowe wykonywanie obowiązków. Nerwica sprawia, że myślimy o sobie zamiast o innych zadaniach, choćby zawodowych. Nerwica powoduje zmęczenie organizmu, bezsenność, drażliwość i zbytnie napięcie emocjonalne. W tym stanie trudno nie tylko pamiętać, ale nawet myśleć o innych zadaniach – najczęściej jer przekładamy lub całkiem o nich zapominamy. Z nerwicą trzeba walczyć, a najlepsze skutki można osiągnąć przy pomocy leków i psychoterapii.

Prokrastynacja i depresja

Depresja to poważna choroba, stan w którym mózg przestaje funkcjonować racjonalnie z powodu zachodzących w nim zmian chemicznych. Osoba w depresji odczuwa przygnębienie, czuje się przytłoczona smutkiem i beznadziejnością. Differenta specifica depresji to niechęć do życia oraz brak energii i zdolności do wykonywania nawet najprostszych czynności. Powszechnie wskazuje się, że niebezpieczny wymiar dla zdrowia przybiera depresja, gdy pacjent zaczyna nawet zaniedbywać podstawowe zabiegi higieniczne. W zaawansowanym stadium może prowadzić nawet do prób samobójczych.

Depresja postrzegana jest w społeczeństwie jako apatia lub lenistwo. Warto zerwać z tym podejściem. To poważne schorzenie, na które chory nie ma wpływu. Trudno wyjść z depresji bez pomocy z zewnątrz. Leczenie najczęściej obejmuje zarówno leki, jak i psychoterapię.

Zaburzenia obsesyjno – kompulsywne a prokrastynacja

Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (inaczej: nerwica natręctw, zespół anankastyczny, nerwica anankastyczna, obsessive-compulsive disorder – OCD) to zaburzenie, którego charakterystycznym elementem jest występowanie nawracających, natrętnych myśli (obsesji) i/lub czynności (kompulsji), którym trudno się oprzeć, ponieważ próba powstrzymania się od nich wiąże się z narastającym lękiem, niepokojem, napięciem i cierpieniem. To rodzaj zaburzenia często spotykanego u perfekcjonistów, którzy nigdy nie są zadowoleni z efektów swojej pracy. Zawsze jest coś, co by zrobili lepiej. Osoby takie muszą sobie z tymi myślami cały czas radzić. Najczęstszym efektem jest uczucie bezradności lub powtarzanie różnych czynności (ciągłe sprzątanie, nieustanne sprawdzanie, czy drzwi są zamknięte itp.). To nie pozwala myśleć o codziennych obowiązkach, które albo są odkładane, albo pomijane. Tego rodzaju zaburzenia leczy się podobnie jak depresję czy nerwicę, najczęściej przy pomocy terapii poznawczo-behawioralnej.

Bezsenność a prokrastynacja

Brak snu, szeroki zakres obowiązków i stres potrafią szybko zakłócić prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Bezsenność sprawia, że w ciągu dnia jesteśmy nieobecni, drażliwi i trudno nam się skoncentrować. Zmęczenie jeszcze bardziej potęguje prokrastynację, dlatego nie można go ignorować. W innym przypadku może przyczynić się do poważnych konsekwencji (cukrzyca, choroba Hashimoto, toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, a nawet zawał mięśnia sercowego, miażdżyca czy depresja). Najprostszym sposobem uniknięcia zmęczenia jest ograniczenie obowiązków. Może warto nieraz być asertywnym i nie przyjmować kolejnego zlecenia lub przekazać je po prostu innym. Zmęczenie jest nierzadko także efektem nadmiernego wysiłku, dlatego przy uprawianiu jakiejś aktywności warto pamiętać o regeneracji organizmu.

Jak walczyć z prokrastynacją?

Zanim jednak zaczniemy poszukiwać skutecznego remedium na prokrastynację, warto sobie odpowiedzieć na pytanie: dlaczego zwlekamy z wykonywaniem obowiązków? Kiedy jest to tylko zwykła niechęć czy lenistwo, wystarczy poszukać motywacji, chwilę odpocząć i na nowo przystąpić do działania. Jeśli zaś zwlekanie ma charakter permanentny, to warto się zwrócić o pomoc do lekarza. Zaniedbanie tego problemu może mieć poważne konsekwencje dla naszego zdrowia.